- Fundator fundacji rodzinnej jest jej twórcą. To on powołują ją do istnienia poprzez swoje oświadczenie, a także podejmuje działania pozwalające fundacji na rozpoczęcie jej normalnego funkcjonowania.
- Fundacja rodzinna może zostać utworzona wyłącznie przez osobę fizyczną posiadającą pełną zdolność do czynności prawnych. Przy czym nie ma przeszkód, aby fundację rodzinną ufundowało wspólnie kilka osób.
- Większość obowiązków fundatora może zostać powierzona do wykonania osobom trzecim. Działają one na podstawie pełnomocnictwa udzielonego przez fundatora.
Spis treści:
- Fundator fundacji rodzinnej – kto nim może być?
- Co to znaczy fundator fundacji rodzinnej? Jaka jest jego rola?
- Fundatorzy fundacji – jak powinni ze sobą współdziałać?
- Co powinieneś wiedzieć o fundatorze fundacji rodzinnej?
Popularność fundacji rodzinnej – wyraźnie zauważalna od czasu, gdy mechanizm ten pojawił się w polskim porządku prawnym – wynika przede wszystkim z tego, że przedsiębiorcy od dawna poszukiwali sprawnego sposobu na sukcesję swoich firm. Wraz z wejściem w życie ustawy o fundacji rodzinnej pojawił się taki mechanizm. Jak więc założyć fundację rodzinną? Okazuje się, że najważniejszą osobą w tym procesie jest fundator. Dlatego warto dowiedzieć się kim on dokładnie jest.
Fundator fundacji rodzinnej – kto nim może być?
Zgodnie z art. ustawy z dnia 11 ustawy z dnia 26 stycznia 2023 roku o fundacji rodzinnej, fundatorem fundacji rodzinnej może być wyłącznie osoba fizyczna posiadająca pełną zdolność do czynności prawnych, która złożyła oświadczenie o ustanowieniu fundacji rodzinnej w akcie założycielskim albo w testamencie. Tym samym nie ma żadnej wątpliwości, że fundator fundacji rodzinnej to – mówiąc kolokwialnie – pełnoletni człowiek. Właśnie to kryje się pod prawnym ujęciem „osoba fizyczna posiadająca pełną zdolność do czynności prawnych”.
Osoby prawne bądź jednostki organizacyjne posiadające tylko zdolność prawną nie mogą tworzyć fundacji rodzinnej. Natomiast trzeba pamiętać, że w pewnych okolicznościach osoba fizyczna zyskuje pełną zdolność do czynności prawnych wcześniej niż przed ukończeniem 18. roku życia. Dzieje się tak w przypadku kobiet, które ukończyły 16. rok życia oraz, za zgodą sądu rodzinnego, zawarły małżeństwo.
Z drugiej strony pełna zdolność do czynności pełnoletniego człowieka może zostać ograniczona. Dzieje się tak na skutek orzeczenia wobec niego ubezwłasnowolnienia całkowitego lub częściowego. Nie wchodząc w dokładne skutki każdej z tych decyzji, osoby w jakikolwiek sposób ubezwłasnowolnione nie mogą być fundatorami fundacji rodzinnej.
Co to znaczy fundator fundacji rodzinnej? Jaka jest jego rola?
W najprostszym ujęciu fundator fundacji rodzinnej to po prostu jej twórca. A więc co to znaczy fundator fundacji rodzinnej? Jakie są jego najważniejsze zadania? Fundator fundacji przede wszystkim odpowiada za jej założenie, a więc za sporządzenie aktu założycielskiego albo testamentu, w którym złoży oświadczenie o ustanowieniu fundacji. Bardzo często fundator fundacji odpowiada także za:
- przygotowanie statutu fundacji:
- wybór jej władz, w tym zwłaszcza członków zarządu;
- przeprowadzenie procesu rejestracji fundacji;
- wniesienie funduszu założycielskiego.
Z pewnością rozwiązanie, w którym to fundator czuwa nad całością procedur związanych z powołaniem fundacji jest bardzo dobre. Dzięki temu może on samodzielnie wszystkiego dopilnować i mieć dzięki temu pewność, że fundacja zyska dokładnie taki kształt, jakiego on sobie życzy.
Fundatorzy fundacji – jak powinni ze sobą współdziałać?
Ustawa o fundacji rodzinnej dopuszcza, aby tego rodzaju fundacja została powołana przez więcej niż jedną osobę. Wówczas są to jej fundatorzy. Każdy z nich ma takie same prawa i obowiązki – jakby to był jeden fundator. Ważne jest jednak ich zgodne wykonywanie. W końcu, gdyby się okazało, że każdy z fundatorów działa niezależnie od siebie, możliwość normalnego funkcjonowania fundacji rodzinnej stanęłaby pod bardzo dużym znakiem zapytania.
Jeżeli fundacja rodzinna ma więcej niż jednego fundatora – tak stanowi ustawa o fundacji rodzinnej – wykonują oni swoje prawa i obowiązki wspólnie. Fundatorzy fundacji nie muszą specjalnie formalizować swojej współpracy. Ważne natomiast, aby decyzje zapadły w zgodzie z resztą fundatorów. Poza tym mają oni prawo doprecyzować te kwestie w statucie. Z pewnością warto skorzystać z tego rozwiązania. Przede wszystkim po to, aby uniknąć potencjalnych konfliktów, które niekiedy mogą zupełnie sparaliżować działanie fundacji.
Czy fundator może być prezesem fundacji rodzinnej?
Jednocześnie nie ma przeszkód prawnych, aby fundator fundacji rodzinnej wszedł w skład jej zarządu, a nawet stał się jej prezesem. Wówczas może z tego tytułu pobierać wynagrodzenie, po prostu zarabiając na swojej pracy na rzecz fundacji. Oczywiście reguła ta w równym stopniu dotyczy każdego z fundatorów – jeżeli fundację rodzinną powołała do istnienia więcej niż jedna osoba. Fundatorzy fundacji mogą tak skonstruować zarząd, że każdy z nich stanie się jego członkiem.
Poza tym fundator ma możliwość świadczenia na rzecz fundacji rodzinnej innego rodzaju usług, związanych chociażby z doradztwem czy sporządzaniem analiz. Wcale nie musi robić tego za darmo. Również w tym przypadku dopuszczalne jest zawarcie przez fundację z jej fundatorem odpowiedniej umowy.
Natomiast w każdym z powyższych przypadków niezwykle istotne pozostaje dopełnienie wszelkich formalności. Mówiąc kolokwialnie, dla organów państwa zawieranie umów między fundatorem a fundacją może być „podejrzane”. O ile więc nie jest zabronione, aby fundator zarabiał w fundacji, o tyle naprawdę należy zachować tu dużą ostrożność. Po prostu ważne jest skrupulatne załatwienie wszystkich formalności z tym związanych.
Co powinieneś wiedzieć o fundatorze fundacji rodzinnej?
Fundator fundacji rodzinnej to osoba fizyczna, posiadająca pełną zdolność do czynności prawnych, która złożyła oświadczenie – w specjalnym akcie lub w testamencie – o ustanowieniu tego rodzaju fundacji. Innymi słowa fundator, to twórca fundacji. W przypadku fundacji rodzinnej fundatorów może być kilku. Wówczas wykonują oni swoje prawa i obowiązki wspólnie. Oprócz złożenia oświadczenia o utworzeniu fundacji rodzinnej, do zadań fundatora należy także przygotowanie statutu fundacji, pokrycie jej funduszu założycielskiego oraz załatwienie formalności związanych z jej wpisem do rejestru. Przy czym, za wyjątkiem złożenia samego oświadczenia o utworzeniu fundacji, sprawy te mogą zostać załatwione przez odpowiednio upoważnione osoby.
