- Konsumenci również mogą skorzystać z postępowania upadłościowego. Nie jest ono dostępne wyłącznie dla przedsiębiorców;
- Upadłość konsumencka służy oddłużeniu i bez wątpienia jest to jej najważniejszy cel;
- Aby sprawnie przeprowadzić tę procedurę, trzeba się do niej odpowiednio przygotować. Ważne jest przede wszystkim właściwe opracowanie wniosku o ogłoszenie upadłości.
Spis treści:
- Co to jest upadłość konsumencka?
- Kto może ogłosić upadłość konsumencką?
- Na czym polega upadłość konsumencka i jak przebiega?
- Upadłość konsumencka – jakie niesie korzyści?
- Podsumowanie – co warto zapamiętać o upadłości konsumenckiej?
Statystyki z ostatnich kilku lat pokazują systematyczny wzrost popularności upadłości konsumenckiej. Nie ma się czemu dziwić. Upadłość konsumencka to remedium na poważne zadłużenie osób fizycznych nieprowadzących własnej działalności gospodarczej lub zawodowej. Na czym polega ten rodzaj upadłości i jakie korzyści wynikają z jego zastosowania?
Co to jest upadłość konsumencka?
Upadłość konsumencka jest specjalną procedurą, zmierzającą do redukcji zadłużenia osoby fizycznej posiadającej status konsumenta. Jest to postępowanie, które otwiera sąd. Podejmuje on również najważniejsze decyzje w toku „konsumenckiego” postępowania upadłościowego. Natomiast jego bieżące prowadzenie jest powierzane syndykowi masy upadłości, który przejmuje zarząd majątkiem dłużnika, spienięża go oraz ustala sposób spłaty wierzycieli. Przepisy przewidują także częściowe, a nawet pełne umorzenie zobowiązań dłużnika w przypadkach, gdy nie ma on możliwości ich uregulowania.
Oczywiście upadłość konsumencka wzorowana jest na upadłości przedsiębiorców. Zresztą ustawodawca w Prawie Upadłościowym nakazuje stosować w upadłości konsumenckiej szereg przepisów regulujących upadłość podmiotów prowadzących własną działalność gospodarczą. Kluczowym różnicą między wskazanymi procedurami jest przede wszystkim to, dla kogo są one dostępne.
Kto może ogłosić upadłość konsumencką?
Upadłość konsumencka może zostać ogłoszona przez:
- Osobę fizyczną nieprowadzącą własnej działalności gospodarczej lub zawodowej, a więc nieposiadającą statusu przedsiębiorców. Posiadanie statusu konsumenta jest niezbędne do sięgnięcia po ten rodzaj upadłości;
- Konsumenta niewypłacalnego, czyli takiego, który utracił zdolność do wykonywania swoich zobowiązań pieniężnych.
Dla ustalenia, kto może ogłosić upadłość konsumencką te dwie cechy są niezbędne. Przy czym niewypłacalność jest potrzebna również do tego, aby skorzystać z upadłości na zasadach ogólnych, a więc dotyczącej przedsiębiorców. Zresztą problem niewypłacalności zawsze jest jednym z najważniejszych w każdej upadłości.
Otóż, aby móc stwierdzić, że dłużnik jest niewypłacalny konieczne jest ustalenie, że nie jest on w stanie spełniać swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych, a nie, że jedynie nie chce ich regulować. To ważne z punktu widzenia określenia, kto nie może ogłosić upadłości konsumenckiej. Przy badaniu niewypłacalności osoby fizycznej będącej konsumentem istotne jest domniemanie, zgodnie z którym dłużnik utracił zdolność do wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych, jeżeli opóźnienie w wykonaniu zobowiązań pieniężnych przekracza trzy miesiące.
Upadłość konsumencka – ile trwa zależy od szeregu czynników, które omówię poniżej – jest ogłaszana przez sąd, na podstawie wniosku składanego przeważnie przez samego dłużnika. Sąd weryfikuje więc, czy konsument jest rzeczywiście niewypłacalny. Jeżeli okaże się, że nie jest i może spłacać wierzycieli, ale po prostu tego nie robi, to sąd powinien oddalić wniosek upadłościowy. Co więcej, sąd może oddalić wniosek o ogłoszenie upadłości, jeżeli nie ma zagrożenia utraty przez dłużnika zdolności do wykonywania jego wymagalnych zobowiązań pieniężnych w niedługim czasie.
Na czym polega upadłość konsumencka i jak przebiega?
Upadłość konsumencka to postępowanie służące oddłużeniu konsumenta. Tak można najkrócej określić istotę tej procedury. Przebiega ona następująco:
- Złożenie wniosku o ogłoszenie upadłości przez niewypłacalnego konsumenta;
- Rozpoznanie wniosku przez sąd;
- Wydanie postanowienia o ogłoszeniu upadłości konsumenta i wyznaczenie syndyka masy upadłości (pod warunkiem, że uwzględnienie wniosku upadłościowego jest dopuszczalne w realiach konkretnego przypadku);
- Zgłoszenie wierzytelności;
- Spieniężenie majątku dłużnika przez syndyka masy upadłości;
- Opracowanie i zatwierdzenie planu spłaty wierzycieli;
- Wykonanie planu spłaty.
Upadłość konsumencka stwarza warunki do oddłużenia również dla tych konsumentów, którzy nie mają majątku. Prawo upadłościowe stanowi, że sąd umarza zobowiązania upadłego bez ustalenia planu spłaty wierzycieli, jeśli osobista sytuacja upadłego w oczywisty sposób wskazuje, że jest on trwale niezdolny do dokonywania jakichkolwiek spłat w ramach planu spłaty wierzycieli.
Ponadto, jeżeli niezdolność do dokonywania jakichkolwiek spłat w ramach planu spłaty wierzycieli wynikająca z osobistej sytuacji upadłego nie ma charakteru trwałego, sąd umarza zobowiązania upadłego bez ustalenia planu spłaty wierzycieli pod warunkiem, że w terminie pięciu lat od dnia uprawomocnienia się tego postanowienia nie pojawią się okoliczności pozwalające na jego uchylenie. Warto jeszcze zapytać, co daje upadłość konsumencka?
Upadłość konsumencka – jakie niesie korzyści?
Podstawowa korzyść, jaka wypływa z upadłości konsumenckiej, to oddłużenie, osiągane wraz z wykonaniem planu spłaty. Nierzadko jest on skalkulowany na kilka lat – przeważnie im większy poziom zadłużenia konsumenta i mniejsza wartość jego majątku, tym dłużej trzeba spłacać wierzycieli. Nie zmienia to faktu, że w ostatecznym rozrachunku dla wielu konsumentów upadłość konsumencka jest jedyną szansą na oddłużenie.
Oczywiście do czasu, jaki zajmuje wykonanie planu spłaty trzeba doliczyć czas niezbędny na przeprowadzenie samego postępowania upadłościowego. W tym obszarze najważniejsze są dwa czynniki:
- Jakość wniosku upadłościowego – jeżeli jest on dobrze przygotowany, szanse na jego sprawne rozpoznanie zdecydowanie wzrastają;
- Odłożenia sądu upadłościowego.
Podsumowanie – co warto zapamiętać o upadłości konsumenckiej?
Upadłość konsumencka jest postępowaniem służącym oddłużaniu osób fizycznych niebędących przedsiębiorcami. Upadłość zawsze ogłasza sąd, który może podjąć taką decyzję jedynie w stosunku do zadłużonego konsumenta znajdującego się w stanie niewypłacalności. Po ogłoszeniu upadłości bieżące prowadzenie sprawy przechodzi w ręce syndyka, dokonującego m.in. sprzedaży majątku konsumenta oraz ustalenia planu spłaty wierzycieli. Wykonanie tego planu wiąże się z oddłużeniem. Poza tym upadłość konsumencka pozwala na umorzenie części, a nawet całości zobowiązań dłużnika, który nie ma szans na ich spłacenie.
Bibliografia:
Ustawa z dnia 28 lutego 2003 roku – Prawo upadłościowe, t.j. Dz.U. z 2024 r., poz. 794 https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=wdu20030600535
